روت کانال یا عصب کشی (Root Canal) یک پروسه دندانپزشکی است که شامل از بین بردن بخش داخلی و نرم دندان یا پالپ (pulp) است. پالپ از اعصاب، بافت همبند و عروق خونی ساخته شده است كه به رشد دندان كمک می‌كند. شما در این مقاله با روش‌های انجام روت کانال و همچنین خطرات احتمالی آن بیشتر آشنا خواهید شد.
چه موقع به انجام عصب کشی نیاز پیدا خواهیم کرد؟
عصب کشی هنگامی انجام می‌شود که قسمت داخلی یک دندان که به آن پالپ نیز گفته می‌شود آسیب ببیند و یا دچار التهاب و عفونت شود. حتی اگر پالپ یا مغز دندان از بین رفته باشد و یا در اصطلاح مرده باشد، بخش بالایی دندان یا همان تاج می‌تواند کماکان دست نخورده باقی بماند. از بین بردن پالپ دندان آسیب دیده یا آلوده، بهترین روش برای حفظ ساختار دندان‌ها است.
علل عمده صدمه به پالپ شامل موارد زیر است:
- پوسیدگی عمیق به دلیل عدم رسیدی و درمان سوراخ ها و حفرات دندان
- انجام چندیدن پروسه درمانی دندانپزشکی روی یک دندان
- بروز ترک در دندان
- وارد شدن آسیب و تروما به دندان
شایع ترین علائم پالپ دندانی که آسیب دیده است عبراتد از:
- احساس درد متوسط تا شدید در دندان
- تورم و احساس گرما در لثه ها
دندانپزشک شما دندانی را که دردناک است را معاینه کرده و از اشعه X برای تأیید تشخیص خود استفاده می‌کند. اگر شما نیازمند انجام عصب کشی و روت کانال باشید، دندانپزشک احتمالا شما را به یک متخصص اندودنتیست ارجاع خواهد داد.
عصب کشی دندان چگونه انجام می‌شود؟
فرآیند روت کانال به طور معمول در مطب دندانپزشکی انجام می‌شود. این پروسه شامل چند مرحله اساسی است که در ادامه با هر کدام از مراحل عصب کشی بیشتر آشنا خواهید شد:
مرحله 1: بی‌حسی (Anesthetic)
بسیاری از مراجعان از ما میپرسند که آیا عصب کشی دندان درد دارد؟ شما باید بدانید که دندانپزشک مقدار کمی از داروهای بی حس کننده را روی لثه شما در نزدیکی دندان آسیب دیده قرار میدهد. پس از عملی شدن این کار، لثه ها به شیوه موضعی بی حس می‌شوند. حین تزریق بی حس کننده ها ممکن است احساس درد جزئی و یا احساس سوزش داشته باشید، اما این حس به سرعت خواهد گذشت. در طول انجام عمل عصب کشی شما بیدار خواهید بود، اما داروهای بی حس کننده باعث می‌شوند هیچ گونه دردی نداشته باشید بنابریان نگران این نباشید که عصب کشی دندان درد دارد یا نه.
مرحله 2: برداشتن پالپ دندان (Removing the pulp)
وقتی دندان شما بی حس می‌شود، متخصص اندودنتیست در قسمت بالای دندان شکاف کوچکی ایجاد می‌کند. هنگامی که پالپ آلوده یا آسیب دیده در معرض دید قرار گیرد، متخصص با استفاده از ابزارهای ویژه‌ای به نام فایل دندانپزشکی (files)، آن را به دقت برمی‌دارد. دندانپزشک برای تمیز کردن تمام مسیر کانال دندان شما دقت بسیار بالایی به خرج میدهد.
مرحله 3: آنتی بیوتیک ها (Antibiotics)
پس از برداشتن مغز و پالپ دندان، دندانپزشک ممکن است موضع باز شده را با یک آنتی بیوتیک موضعی پوشش داده تا عفونت ایجاد شده را سرکوب کند و مانع از تشدید و عود مجدد آن شود. پس از تمیز کردن و ضد عفونی شدن کانال ها، دندانپزشک دندان را با خمیر سیلر و ماده ای لاستیک مانند به نام گوتاپرکا پر می‌کند. دندانپزشک همچنین ممکن است آنتی بیوتیک های خوراکی را برای مدیریت و اطمینان از سرکوب عفونت برای شما تجویز کند.
مرحله 4: پر کردن موقتی (Temporary filling)
دندانپزشک با پر کردن شکاف کوچکی که در قسمت بالای دندان در همان ابتدای عصب کشی ایجاد کرده بود بصورت موقتی آن را مهر و موم می‌کند. آن ها به کمک سیلانت سوراخ ها و درز ها را مسدود میکنند تا کانال از آسیب ناشی از بزاق در امان بماند.
مراحل پس از عصب کشی
هنگام از بین رفتن اثر داروی بی حسی، شما ممکن است از ناحیه دندان و لثه احساس درد داشته باشید. و حتی لثه های شما ممکن است متورم شود. بیشتر دندانپزشکان این علائم را با داروهای بدون نسخه ضددرد مانند استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (Advil) درمان خواهند کرد. اما اگر درد دندان و لثه شما شدید شد یا بیش از چند روز ادامه داشت، حتما با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
پروسه عصب کشی چندان دشوار نیست و برای شما محدودیت ایجاد نمیکند. یک روز پس از عصب کشی شما میتوانید به زندگی و روال روزانه خود بازگردید. اما شما باید از جویدن مواد غذایی و خوراکی ها با دندان آسیب دیده که به تازگی آن را عصب کشی کرده اید خودداری کنید.
چند روز پس از فرآیند عصب کشی شما با دندانپزشک خود ملاقاتی خواهید داشت. دندانپزشک در این جلسه از دندان شما با کمک اشعه ایکس تصاویری تهیه خواهد کرد تا مطمئن شود عفونت روت کانال بطور کلی از بین رفته باشد. در این مرحله دندانپزشک شما، اقدام به پر کردن دائمی دندان شما خواهد کرد.
اگر ترجیح شما این است که تاج دندان بصورت دائمی در جای خود باشد، دندانپزشک ممکن است یک تاج دائمی را برای شما در نظر بگیرد. تاج در واقع دندانی مصنوعی است که می تواند از پرسلن یا طلا ساخته شود. این تاج شبیه تاج و دندان واقعی است و کسی متوجه مصنوعی بودن آن نخواهد شد.