جراحی فک و صورت توسط یک جراح دهان و فک و صورت و به منظور اصلاح بسیاری از ناهنجاری‌های اسکلتی و دندانی جزئی و اساسی از جمله نامرتبی فک و دندان‌ها انجام می‌شود. اشخاصی که تحت جراحی فک پایین قرار می‌گیرند از مزیت بهبود عملکرد مفاصل فک (برای مثال، جویدن، صحبت کردن و تنفس) بهره‌مند خواهند شد. با اینکه ممکن است ظاهر بیمار در اثر جراحی بطور چشمگیری بهبود یابد، اما جراحی فک و صورت عمدتاً جهت اصلاح مشکلات عملکردی انجام می‌شود.چه کسانی به جراحی فک نیاز دارند؟
جراحی فک و ارتوگانتیک به منظور اصلاح نامرتبی فک و دندان‌ها که با درمان ارتودنسی قابل درمان نمی‌باشد، انجام می‌شود. مشکلات نامرتبی فک و دندان می‌توانند ژنتیکی، مادرزادی یا تکاملی باشند، بنابراین یا در بدو تولد وجود دارند و یا در حین رشد فرد ایجاد می‌شوند. آسیب فک و مفاصل فک و نیز پاتولوژی (یعنی مراکز رشد غیرعادی، تومورها و غیره) نیز می‌توانند باعث بدشکلی‌های فک و دندان در هر سنی شوند.
علائمی که ممکن است یک فرد مبتلا به ناهنجاری فک و دندان داشته باشد عبارتند از:
- رشد بیشتر یا کمتر از حد طبیعی در هر دو فک
- عدم تقارن صورت
- عدم قرارگیری دندان‌ها روی یکدیگر
- ناتوانی در خوردن و جویدن بطور صحیح
- مشکلات راه هوایی بخصوص برای تنفس
- مشکلات گفتاری ناشی از ناهنجاری
- اپن بایت که در آن دندان‌هایی جلویی یا عقبی هنگام تماس دندان‌های دیگر روی هم قرار نمی‌گیرند.
- درد در عضلات یا مفاصل فک
درمان ناهنجاری‌های رایج فک و دندان
سه جراحی عمده که بر روی فک انجام می‌شوند عبارتند از:
اصلاح اپن بایت
ابتدا بخشی از استخوان قسمت بالای فک که دندان بر روی آن قرار می‌گیرد، برداشته می‌شود. سپس فک بالا با استفاده از صفحات و پیچ‌هایی در جای خود محکم می‌شود.
اصلاح جلوآمدگی فک پایین
استخوانی که در بخش عقبی فک قرار گرفته است از بخش جلویی آن جدا شده و اصلاح می‌گردد. جراحی فک پایین به بخشی که دندان روی آن قرار گرفته این امکان را می‌دهد تا به عقب حرکت کرده و تراز شود.
اصلاح عقب‌رفتگی فک پایین
استخوانی که در بخش پایینی فک قرار گرفته است از پایه جدا شده و اصلاح می‌گردد. سپس بخشی از فک پایین که دندان بر روی آن قرار گرفته و قسمتی از چانه به طرف جلو حرکت داده می‌شود.
استئوتومی فک بالا
عمل از طریق برشی که در لثه‌ی بالای دندان‌ها در فک بالا ایجاد می‌شود، انجام می‌گیرد. هیچ برشی بر روی صورت ایجاد نمی‌شود. سپس فک بالا با یک اره کوچک بریده می‌شود تا بتوان آن را به صورت کنترل شده شکست. سپس به محل جدید حرکت داده می‌شود که در حین برنامه‌ریزی پیش از جراحی با کمک مدل‌های دندانی تعیین شده است. یک قطعه پلاستیکی کوچک به دندان‌ها متصل می‌شود تا محل جدید فک بالا تعیین شود که بعد از آن با صفحات فلزی کوچک و پیچ‌هایی در محل خود محکم می‌شوند. این صفحات و پیچ‌ها از جنس تیتانیوم بوده که یک فلز بسیار بی‌اثر است و استفاده از آن در بدن بی‌خطر می‌باشد. لثه با استفاده از بخیه‌های قابل جذب بخیه زده می‌شود.
استئوتومی فک پایین
عمل از طریق یک برش در انتهای دهان در لثه مجاور دندان‌های آسیای بزرگ انجام می‌شود تا دسترسی به فک فراهم شود. سپس فک پایین با استفاده از یک اره کوچک بصورت مورب بریده می‌شود تا بتوان بصورت کنترل شده آن را شکست. سپس به محل جدید خود که در برنامه‌ریزی پیش از جراحی با استفاده از مدل‌های دندان‌ها تعیین شده است حرکت داده می‌شود. یک قطعه پلاستیکی کوچک به دندان‌ها متصل می‌شود تا محل جدید فک بالا تعیین شود که بعد از آن با صفحات فلزی کوچک و پیچ‌هایی در محل خود محکم می‌شوند. این صفحات و پیچ‌ها از جنس تیتانیوم بوده که یک فلز بسیار بی‌اثر است و استفاده از آن در بدن بی‌خطر می‌باشد. لثه با استفاده از بخیه‌های قابل جذب بخیه زده می‌شود.
ژنیوپلاستی
ژنیوپلاستی (جراحی زیبایی چانه) یک عمل‌جراحی کم تهاجمی است که به منظور اصلاح عقب‌رفتگی چانه و دستیابی به ساختار مطلوب و زیبای صورت طراحی شده است. روش ژنیوپلاستی شامل ایجاد یک برش از میان استخوان چانه است. با آزاد کردن استخوان مشکل‌دار، جراح می‌تواند این ناحیه را به وضعیت مطلوب تبدیل کند. یک صفحه کوچک از جنس تیتایوم به منظور محکم کردن چانه در محل جدید خود بر روی استخوان فک مورد استفاده قرار می‌گیرد. پیچ‌های کوچکی جهت نگه داشتن دائمی صفحه در محل خود استفاده می‌شوند. این روش ساده می‌تواند به طور چشمگیری توازن، تناسب و هارمونی اجزای صورت را بهبود بخشد.
پس از جراحی
بیماران معمولاً در روز پس از جراحی به منزل مراجعت می‌کنند، هرچند گاهی اوقات ممکن است بسته به شرایط خانه دو شب بستری در بیمارستان پیشنهاد شود. یک هفته پس از جراحی باید مجدداً به کلینیک مراجعه کنید.
رژیم غذایی
در ابتدا باید از یک رژیم غذایی بسیار نرم استفاده کنید و جهت آماده‌سازی غذا نیاز به یک غذاساز در خانه است. پس از هفته اول می‌توانید غذاهای نرم مصرف کنید از جمله شیر، اسموتی، سوپ‌های غلیظ و غیره. از مکمل‌ها نیز می‌توان استفاده کرد. پس از ۶ تا ۸ هفته می‌توان غذاهای عادی را مصرف کرد.
مراقبت از دهان
ممکن است پس از برگشت به خانه بتوانید با ملایمت دندان‌های خود را مسواک بزنید. علاوه بر این، شست‌شوی منظم با آب، آب نمک یا دهان‌شویه به تمیز نگه داشتن دهان بخصوص پس از وعده‌های غذایی کمک می‌کند.
تورم
تورم از خصوصیات بارز دوره‌ی بهبودی پس از جراحی فک است. قرار دادن یخ بر روی صورت در ۴۸ ساعت اول در کم کردن تورم موثر است. پس از آن گرمای خارجی به شکل پدهای حرارتی یا کمپرس گرم به کاهش تورم کمک می‌کند.
سفتی دهان
سفتی فک پس از جراحی شایع است. این وضعیت به تدریج برطرف می‌شود.
بی‌حسی
یکی از عوارض جانبی متداول جراحی است. در بیشتر اوقات، بی‌حسی در چند هفته یا چند ماه بهبود می‌یابد. ممکن است بخشی از تغییر در احساس دائمی باشد.
عفونت
اطمینان از بهبودی این ناحیه بدون عفونت نیز ضروری است، بنابراین در حین بستری در بیمارستان از طریق یک رگ در بازو آنتی‌بیوتیک تزریق می‌شود. پس از مراجعت به خانه نیز باید از آنتی‌بیوتیک و دهان‌شویه ضد باکتری استفاده شود.
تغییر رنگ پوست
تغییر رنگ پوست به رنگ متمایل به آبی، سبز یا زرد پس از جراحی شایع است. این حالت به دلیل تجزیه خون قدیمی پس از جراحی می‌باشد. تغییر رنگ طی چند روز یا چند هفته پراکنده شده و از گردن پایین می‌رود.
کش‌های لاستیکی
این کش‌ها اغلب پس از جراحی فک و صورت جهت کمک به حرکت فک استفاده می‌شوند.
خونریزی
در ابتدا خون مخلوط با بزاق وجود خواهد داشت و برای جراحی فک بالا ترشح خون از بینی مشاهده می‌شود. ترشحات بینی به دلیل تجمع خون در نواحی سینوس می‌باشد. بیشتر این خون از انتهای گلو به پایین می‌رود. خونریزی به تدریج طی چند روز اول از بین می‌رود.
گلو درد
این درد پس از جراحی متداول است و به دلیل استفاده از لوله تنفسی در حین جراحی می‌باشد. گلو درد طی یک یا دو روز برطرف می‌شود.
زمان بهبودی
توصیه می‌شود که بیشتر افراد دو تا سه هفته کار نکنند. بهبودی کامل استخوان‌ها ۶ تا ۸ هفته بطول می‌انجامد، بنابراین توصیه می‌کنیم که از انجام فعالیت‌های سنگین یا ورزش‌های تماسی در طول دوره بهبودی اجتناب کنید. باید به خاطر داشته باشید که به مدت ۴۸ ساعت پس از بیهوشی عمومی قادر به رانندگی یا کار با دستگاه نخواهید بود.
متخصص جراحی فک و صورت در کرج
بهترین متخصص جراح فک و صورت
متخصص درمان ناهنجاری فکی
شماره تلفن مطب دکتر پوراحمدی :
" 026-32219153-4 "