گاهی به دلایل متعدد نمیتوان از پروتزهای دندانی ثابت برای جایگزینی دندان های از دست رفته استفاده کرد. در این صورت پروتزهای متحرک به کمک افزاد بی دندان یا با تعدادی دندان از دست رفته و دندانپزشکان می آید. پروتز متحرک همانطور که از نام آن بر می آید به راحتی داخل دهان گذاشته و یا برداشته میشود .پروتز متحرک دندان یک ابزار متحرک برای جایگزینی دندان های از بین رفته و بافت های متصل به آن ها است. دندان مصنوعی از پلاستیک اکریلیک و گاهی اوقات پرسلاین و مواد فلزی ساخته می شود. پروتز متحرک دندان می تواند عملکرد عادی بافت لثه و دندان ها را شبیه سازی نماید.دندان های مصنوعی کامل می تواند جایگزین تمام دندان ها در دهان شود. این موضوع در حالی است که دندان های مصنوعی جزئی فقط فضاهای ایجاد شده در دهان به خاطر دندان های از بین رفته را پر می کند و به این ترتیب از حرکت دندان ها به سمت این فضاهای خالی جلوگیری می نماید.
پروتزهای دندانی متحرک
پروتز دندانی پارسیل (partial prosthesis)
آن چیزی که در بین عموم جامعه با عنوان « دندان تکه ای » موسوم است همین نوع از انواع پروتز هستند.
پروتز پارسیل خود انواع گوناگونی دارد
برای مثال پروتزهای پارسیل تمام آکریل ( فلیپر ) ، معمولا به عنوان یک درمان موقتی در بسیاری از موارد مورد استفاده قرار می گیرند. نوع دیگر پروتزهای پارسیل پروتزهای کرم کبالت است که از قدیم الایام به عنوان درمان بی دندانیها با انتهای آزاد ( کسانی که دندانهای خلفی _دندانهای عقبی _خود را از دست داده اند و دندانی جهت پایه برای پروتز ثابت ندارند ) یا کسانی که به هر دلیل نمیخواهند از پروتز ثابت دندان استفاده کنند مورد استفاده قرار می گرفته است. این انواع پروتز شامل ترکیب آکریل ( بخش صورتی دست دندان « لثه پروتز ») و آلیاژ فلزی هستند کهکه بخش عمده آن را کرم و کبالت شامل میشود .معمولا به علت فلزی بودن گیره ها ظاهری نا خوشایند دارند. به همین علت امروزه انواع دیگری از پروتز پارسیل طراحی شده که بخش فلزی آن نیز به صورت رنگ دندان میباشد و به آنها پروتز پارسیل felexite گفته میشود.
پروتز کامل دندان یا دست دندان ( denture)
حتما دست دندانهای پدر بزرگها و مادر بزرگها را دیده اید. این نوع از پروتز متحرک برای افرادی مورد استفاده قرار میگیرد که تمام دندانهای خود را از دست داده اند . هر چند امروزه با پیدایش ایمپلنتهای دندانی ، استفاده از این انواع پروتز متحرک کمتر شده، اما هنوز به عنوان کم هزینه ترین درمان بی دندانی مورد استفاده قرار میگیرد.
پروتز کامل نیز دارای دو نوع معمولی و لثه نرم است .نکته مهم این که پروتز کامل دندان از دو بخش تشکیل میشود یکی دندانها که سفید هستند و دیگری بخش صورتی پروتز که در بین بیماران با عنوان « لثه پروتز » موسوم است.این بخش لثه پروتز باید مستحکم باشد که بتواند کارآیی لازم را داشته باشد.
شاید این سوال پیش بیاید که "پس نقش پروتزهای کامل یا پارسیل با لثه نرم چیست ؟"
در واقع لثه نرم به صورت یک لایه با ضخامت ۱-۲ میلی متری در زیر لثه سخت پروتز به مدت کوتاه استفاده میشود تا تورم یا التهابات لثه بیمار برطرف شده و بستر مناسبی برای دریافت پروتز با لثه سخت فراهم شود. اگر پروتز با لثه نرم قرار باشد که به طور دایم مورد استفاده قرار بگیرد ، هرچند در ابتدا استفاده از آن بسیار راحت تر است اما نه تنها کار آیی آن بسیار پایینتر است بلکه باعث تخریب بافت لثه باقیمانده در دهان فرد میشود. در عین حال تمیز نگه داشتن پروتزهای قابل انعطاف ( لثه نرم ) بسیار سخت تر است و احتمال رشد انواع باکتریها و قارچها در خلل و فرج آنها زیاد است.
اوردنچر ( over denture )
اوردنچر نیز نوعی درمان پروتز دندانی متحرک است که در واقع دست دندان کاملی بوده که روی دو پایه دندانی یا چند پایه ایمپلنت می نشیند. به نسبت پروتز کامل دندان راحت تر است اما به هر حال متحرک است و راحتی آن از پروتز ثابت دندان کمتر است.
چه کسانی نیاز به پروتز متحرک دندان دارند ؟
دندان مصنوعی جزئی برای افرادی مناسب است که هنوز تعدادی از دندان های طبیعی آنها از بین نرفته باشند . دندان های مصنوعی فقط برای افراد مسن استفاده نمی شود. بیماران در هر سنی ممکن است تمام دندان های خود یا تعدادی از آنها را از دست بدهند و به همین خاطر نیاز به استفاده از انواع خاص دندان مصنوعی دارند. به خاطر اینکه دندان ها یک بخش دائمی از بدن انسان است، از دست دادن دندان می تواند به علت نارضایتی از زیبایی طرح لبخند تاثیر نامطلوب روحی بر بعضی افراد داشته باشد. در نتیجه لازم است بیمار با دندانپزشک خود درباره ترس ها، تشویش، یا سایر احساسات خود در هنگام از دست دادن دندان صحبت کند.
هنگام استفاده از پروتز متحرک دندان چه اتفاقی می افتد ؟
دندان پزشک می تواند یک دندان مصنوعی کامل برای بیمارانی که تمام دندان های خود را از دست داده اند ساخته و پس از ترمیم لثه در دهان بیمار کار گذارد. معمولاً برای این کار به هشت هفته یا بیشتر زمان نیاز است. فرآیند ساخت و کار گذاشتن دندان های مصنوعی به حدود یک ماه زمان و پنج جلسه ملاقات با دندان پزشک نیاز دارد. در طول این مدت تشخیص اولیه توسط دندان پزشک انجام شده، یک قالب یا الگو از وضعیت دندان ها جهت بررسی ابعاد آنها و موقعیت صحیح فک تهیه می شود، یک دندان مصنوعی آزمایشی برای اطمینان از رنگ، ظاهر و تناسب آنها با دهان بیمار تهیه می گردد، و در نهایت دندان های مصنوعی نهایی در دهان بیمار کار گذاشته می شود. در ادامه ممکن است اصلاحات جزئی بر روی این دندان ها انجام شود.
افرادی که تازه استفاده از دندان مصنوعی را شروع کرده اند، برای تطبیق دادن شرایط خود با این دندان های جدید به زمان نیاز دارند، زیرا حتی بهترین دندان های مصنوعی هم در ابتدا برای فرد ناراحت کننده هستند. با وجودی که اکثر افراد می توانند با گذشت چند ساعت توانایی صحبت کردن عادی را به دست آورند، افراد زیادی نیز هستند که در ارتباط با غذا خوردن برای چند روز یا چند هفته با مشکل مواجه می شوند. برای عادت کردن به وضعیت دندان های مصنوعی جدید و یادگیری نحوه جویدن غذا با آنها، لازم است ابتدا غذا خوردن را با مصرف مواد غذایی نرم و نیز موادی که جویدن آنها ساده است، شروع نمایید. علاوه بر این، استفاده کنندگان از دندان های مصنوعی معمولاً با تغییر اندک در ظاهر صورت، افزایش ترشح بزاق دهان یا التهاب مواجه می شوند.
مراقبت از پروتز متحرک دندان
دندان پزشک به بیمار توصیه می کند از چسب دندان مصنوعی استفاده کند. این موضوع بطور خاص در ابتدای شروع استفاده از این دندان ها به بیمار توصیه می شود. این چسب می تواند باعث بهبود ثبات و پایداری دندان های مصنوعی برای افرادی شود که حمایت استخوانی کمی در دهان آنها برای نگه داشتن دندان های مصنوعی وجود دارد یا برآمدگی های لثه آنها کم و ناچیز است. پایداری دندان مصنوعی و ثبات آن می تواند اعتماد به نفس فرد استفاده کننده را بطور مشخص افزایش دهد. برای مراقبت از این دندان ها لازم است به نکات زیر توجه شود:
- خارج کردن و مسواک زدن روزانه دندان های مصنوعی با تمیز کننده ها و مسواک مخصوص (موادی که بطور مخصوص برای تمیز کردن دندان های مصنوعی ساخته شده اند یا مسواک های دارای موی نرم مخصوص).
- اجتناب از قرار دادن دندان مصنوعی در آب جوش برای استریل کردن این دندان ها. قرار دادن دندان های مصنوعی در آب گرم می تواند باعث تغییر شکل آن شود.
- در صورتی که از دندان های مصنوعی جزئی استفاده می کنید، قبل از مسواک زدن دندان های طبیعی این دندان ها را از دهان خود خارج کنید.
- زمانی که از دندان های مصنوعی استفاده نمی کنید، آنها را در محلول تمیز کننده یا آب قرار دهید.
- برای اجتناب از گم کردن دندان های مصنوعی، آنها را در یک محل ثابت پس از خارج کردن از دهان نگهداری نمایید.
استفاده ار پروتز متحرک دندان در طول شب
با وجودی که معمولاً به افراد توصیه می شود دندان های مصنوعی خود را تقریباً بطور ثابت در طول دو هفته اول (حتی در زمان خواب) استفاده کنید ، در شرایط عادی بهتر است که در طول شب این دندان ها را از دهان خارج کرده و در یک محلول تمیز کننده یا آب غوطه ور نمایید . تحقیقات انجام شده در این حوزه نشان می دهد خارج کردن دندان های مصنوعی برای حداقل هشت ساعت در طول روز یا شب به استراحت بافت لثه کمک کرده و عملکرد عادی آن را تحریک می نماید. به این ترتیب امکان تمیز کردن بافت لثه با استفاده از زبان و بزاق دهان وجود خواهد داشت و حفظ سلامت لثه های فرد در بلند مدت امکان پذیر خواهد شد.
ملاقات با دندانپزشک به صورت منظم
در این شرایط مهم است که ملاقات منظم با دندان پزشک برای انجام بررسی های لازم ادامه پیدا کند. در این جلسات دندان پزشک می تواند وضعیت بافت های دهان را در ارتباط با ایجاد علائم بیماری مورد بررسی قرار دهد. با بالا رفتن سن ، دهان به تغییرات خود ادامه داده و استخوان زیر دندان مصنوعی جمع شده یا عقب نشینی می کند . به این ترتیب برای حفظ وضعیت مناسب جهت استفاده از دندان های مصنوعی با گذشت زمان ، ممکن است نیاز به اصلاح دندان مصنوعی یا ساخت مجدد دندان های مصنوعی وجود داشته باشد. هیچگاه سعی نکنید دندان های مصنوعی را خود اصلاح کنید، همچنین به مدت طولانی از چسب مخصوص دندان مصنوعی استفاده نکنید، زیرا انجام این کار می تواند باعث از بین رفتن استخوان شود. در صورت وجود شک و ابهام در ارتباط با نحوه استفاده از دندان مصنوعی، با دندان پزشک خود مشورت نمایید.
تخصص درمان بیماری های فکی
متخصص انواع پروتزهای دندانی
بهترین متخصص پروتز در کرج
شماره تلفن مطب دکتر پوراحمدی :
" 026-32219153-4 "